Zanim zaczniesz budowę
Na wstępie niezbędne są oględziny gruntu, na którym planujemy budowę. Najrozsądniej zlecić badania geotechniczne. Wprawdzie większość gruntów jest bezpieczna do zabudowy jednorodzinnej, jednak stawianie domu na podłożu nieznanym może mieć przykre konsekwencje. Napływ wody opadowej i gruntowej oraz pękanie ścian. Typowe fundamenty składają się z ław i stóp oraz ścian. Ławy to podłużne elementy konstrukcyjne, na których stoją ściany fundamentowe. Ściany buduje się do poziomu posadzki stanu zero. W domu podpiwniczonym ściany fundamentowe są jednocześnie ścianami pomieszczeń piwnicy do wysokości wieńca pod stropem. Stopy przeznaczone są do przekazywania na grunt obciążeń od słupów. Przy spadku terenu lub częściowym podpiwniczeniu wykonuje się fundamenty schodkowe o zmiennym zagłębieniu ław. Alternatywą dla tradycyjnych posadowień jest żelbetowa płyta fundamentowa. To rozwiązanie dobre w miejscach wysokiego poziomu wód oraz gruntów o słabej nośności. Zaletą płyty jest szybkość wykonania i uniknięcie wywozu ziemi z wykopu. Mniejsza popularność tego sposobu wynika z faktu, że musi być zbudowana przez specjalna ekipę, co przekłada się na wyższe koszty. W szczególnych przypadkach (np. trudne podłoże) stosuje się fundamentowanie pośrednie dopasowane indywidualnie do projektu.
Odpowiedni wykop
Prace zaczyna się od usunięcia żyznej warstwy ziemi. Warto ją spryzmować i zachować do momentu zakładania przydomowego ogrodu. Głębokość wykopu zależna jest od projektu. Zazwyczaj robi się duże wykopy z płaskim dnem, albo wykopuje się rowy w miejscach przebiegu ław i ścian. Wykop musi być na tyle szeroki, by wygodnie zamontować deskowanie fundamentów. Aby przyspieszyć prace można wynająć koparkę. To, co ręcznie, łopatą zajmuje kilka dni, zostanie załatwione w kilka godzin. Skarpy wykopu zabezpieczamy przed osuwaniem się i rozmywaniem przez deszcze.
Wykonanie fundamentów
Na początku geodeta wytycza osie i punkty charakterystyczne budynku. Bardzo ważne jest zachowanie wszystkich wymiarów. Następnie robimy wykopy i przygotowujemy szalunki. W przypadku ław to najczęściej szalunki ziemne (na gruntach zwartych) lub drewniane (na gruntach gorszych). W szalunkach układa się zbrojenia i zalewa mieszanką betonową. W płycie fundamentowej szalunkiem jest zazwyczaj termoizolacja.
Fundamenty to elementy żelbetonowe, ważne jest zatem odpowiednie przygotowanie zbrojenia zgodnie z projektem i zasadami wykonania. W trakcie betonowania mieszankę odpowietrzamy stosując wibrator buławowy. Podczas schnięcia następuje skurcz betonu, który może powodować powstanie rys. Fundamenty polewamy obficie wodą przez 7 dni, to utrzymuje podwyższoną wilgotność i zabezpiecza przed zbyt intensywnym wysychaniem fundamentu i powstaniem spęknięć.
Na fundament zagłębiony w gruncie działają wilgoć gruntowa (podciąg kapilarny) i niskie temperatury. Należy więc zabezpieczyć budynek stosując na fundament emulsje gruntujące oraz hydroizolację wykonaną ze specjalnych folii albo papy. (Polecam wcześniejszy artykuł na blogu „Materiały rolowe do
hydroizolacji fundamentów”).
Wznoszenie ścian
Ostatnim etapem jest murowanie ścian fundamentowych (w budynku posadowionym na ławach fundamentowych) lub murowanie ścian piwnic lub parteru (w budynku podpiwniczonym posadowionym na płycie). Najczęściej ściany fundamentowe wykonuje się z bloczków betonowych murowanych na zaprawie cementowej, to sposób łatwy i szybki.
Ściany betonowe, monolityczne tworzą z ławami (dzięki łączącemu je zbrojeniu) jednolity fundament. Zdecydowanie sztywniejsza konstrukcja oznacza większą gwarancje, że w razie nierównomiernego osiadania gruntu ściany nośne nie będą pękać. Wybieramy je, gdy z jakiś powodów fundamenty muszą mieć szczególnie mocną budowę i wówczas, kiedy poziom wód gruntowych jest wysoki. Beton to również materiał na fundamenty o nietypowym kształcie.
